Οι γκουρού των Τζουμέρκων σύμβουλοι ορεινής επιχειρηματικότητας!

Της Έλιας Στασινού

Τρεις φορές είχα την τιμή και την τύχη να παρακολουθήσω τις ημερίδες που διοργάνωσε η "Αναπτυξιακή Σύμπραξη ΑΡ.Τ.Τ.Α.Α" www.arttaa.gr (Αρχή Τοπικής Τουριστικής Ανάπτυξης και απασχολησιμότητας) που αφορούσαν την ενημέρωση των νέων για προγράμματα επιχειρηματικότητας. Η πρώτη ήταν στο Βουργαρέλι, η δεύτερη στο Tzoumerka XFestival στο Σταυρό Θεοδωριάνων και η τρίτη στο αρχαιολογικό μουσείο Άρτας.

Οφείλω να ομολογήσω οτι εντυπωσιάστηκα από την άψογη διοργάνωση και παρουσίαση της υπεύθυνης ΑΡ.Τ.Τ.Α.Α Αιμιλίας Κοκκινέλη η οποία έχει κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά όσον αφορά τη διερεύνηση των αιτιών που άφησαν πίσω την Άρτα τουριστικά αλλά και μία ευρεία μελέτη επάνω στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί η ανάπτυξη σε αυτόν τον τομέα χρησιμοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της. Αυτό που μου έκανε δε τρομερά αρνητική εντύπωση ήταν η τρανταχτή απουσία αντιπροσώπων τοπικών αρχών αλλά και η έλλειψη ενδιαφέροντος των νέων της περιοχής μας.

Αναλυτικότερα λοιπόν η Άρτα χαρακτηρίζεται ως ένας τόπος πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδιαίτερου φυσικού οικοσυστήματος με υψηλό ποσοστό ανεργίας και ευκαιριακή τουριστική ανάπτυξη. Οι λόγοι εντοπίστηκαν στην έλλειψη ενδιαφέροντος επιχειρηματικότητας των νέων, η ανεπαρκής αξιοποίηση και διαφύλαξη του φυσικού πλούτου, το απαρχαιωμένο δίκτυο και τα ελάχιστα ορεινά δρομολόγια, η μη απορρόφηση κονδυλίων και αξιοποίηση προγραμμάτων και τέλος ο μικρός αριθμός καταλυμάτων και υποδομών χώρων αναψυχής. Το λογότυπο που προέκυψε για την ΑΡ.Τ.Τ.Α.Α αφορά συνδυασμένα τα πλεονεκτήματά που πρέπει να δείξει προς τα έξω ο νομός Άρτας (βουνό, ποτάμι, μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς)

Μετά τις διαπιστώσεις αυτές το λόγο πήραν επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται με επιτυχία στα ορεινά της Άρτας όπως ο Νικόλαος Ζάψας με τις αγροτουριστικές κατοικίες "Θέασις ιγκλού" www.theasis-igloo.com στους Κτιστάδες. Ο Νικόλας απευθύνθηκε στους νέους λέγοντας πως ένα απο τα βασικότερα στοιχεία όταν κανείς θέλει να επιχειρήσει στα ορεινά της Άρτας είναι η ισχυρή θέληση καθώς η έλλειψη μαζικού τουρισμού δεν αφήνει και μεγάλα περιθώρια κέρδους. Εξήγησε πως και ο ίδιος ξεκίνησε έχοντας ένα όνειρο και απεριόριστη αγάπη για τη φύση και το βουνό. Επίσης τόνισε πως για να πετύχεις στον τουριστικό τομέα θα πρέπει να συνδυάζεις τη διαμονή με δραστηριότητες. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν oi βραδιές αστροπαρατήρησης με τηλεσκόπιο που ο ίδιος διοργανώνει κατα καιρούς στον ξενώνα του!

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Αποστόλης Τσιμπανάκος ο οποίος είναι υπεύθυνος στο καταφύγιο Μελισσουργών http://katafigiomelissourgwn.blogspot.gr/ που λειτουργεί ως ξενώνας και ο ίδιος είναι έμπειρος οδηγός βουνού διοργανώνοντας πεζοπορίες κι ορειβασίες στα Τζουμέρκα. Ο Αποστόλης είπε ότι οι νέοι πρέπει να μάθουν να εκτιμούν τον τόπο τους, καθώς ο ίδιος είναι απο το Βόλο αλλά οι ομορφιές των Τζουμέρκων τον εντυπωσίασαν τόσο πολύ που αποφάσισε να μείνει και να επιχειρήσει εδώ. Με υπομονή και πολύ σκληρή δουλειά στη σήμανση μονοπατιών καταγράφοντας ορεινές διαδρομές και υψομετρικά, ο Αποστόλης σήμερα έχει καταφέρει να φτιάξει στους Μελισσουργούς μία άριστα οργανωμένη επιχείρηση που φέρνει γκρουπ απο όλη την Ελλάδα αλλά και απο πολλές χώρες του εξωτερικού! Μεγάλη απήχηση έχουν και οι μανιταροεξορμήσεις που κάνουν στα δάση! Ο Αποστόλης θεωρεί πολύ σημαντική τη διατήρηση και διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος καθώς αποτελεί το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής.

Σειρά πήρε ο Δημήτρης Παπαγεωργίου υπεύθυνος της εταιρείας Trekking Hellas www.trekking.gr
που διοργανώνει rafting στον Άραχθο, kayak στη λίμνη Πουρναρίου αλλά και πολλές άλλες συνδυασμένες δραστηριότητες στη φύση για όλες τις εποχές απο τα Τζουμέρκα μέχρι το Ιόνιο. Ο Δημήτρης ανέφερε οτι οι επιλογές για συνδυασμένες δραστηριότητες στη φύση είναι άπειρες, σαν παράδειγμα ανέφερε μια σχολική εκδρομή με kayak που είχε γίνει στη λίμνη Πουρναρίου και μετά μπάρμπεκιου και πικ νικ στο δάσος! Η γνωριμία των επισκεπτών με ντόπιες παραγωγικές διαδικασίες όπως ο τρύγος μελιού και σταφυλιών, το άρμεγμα, το ζύμωμα ψωμιού κλπ μπορούν κάλλιστα να προωθήσουν τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού! Ο ίδιος ως μεγαλύτερη δυσκολία ανέφερε το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αναγνωρισμένες σχολές επαγγελματιών ξεναγών-οδηγών στην Ελλάδα πράγμα το οποίο φέρνει εμπόδια την ανάπτυξη τέτοιου είδους τουρισμού.

Η Γεωργία Πατέντα Πρόεδρος του Συλλόγου ιδιοκτητών ενοικιαζόμενων δωματίων και επιπλωμένων διαμερισμάτων και ξενώνων αγροτουρισμού "Ο Άραχθος" http://www.artatravel.gr/
επεσήμανε την αναγκαιότητα διατήρησης ενός επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών όπως η ένταξη των ντόπιων χειροποίητων προϊόντων στα γεύματα των φιλοξενούμενων. Ως τρανταχτό παράδειγμα έφερε τον έτοιμο χυμό που θα μπορούσε να αντικατασταθεί με φρεσκο-στημένο χυμό από ντόπια αρτινά Πορτοκάλια, το ζυμωτό ψωμί και τις ντόπιες μαρμελάδες για πρωινό καθώς και την προώθηση ντόπιων συνταγών στα μενού. Μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του τουρισμού και της τοπικής παραγωγής παίζουν και τα φεστιβάλ αγροτουρισμού ντόπιων προϊόντων όπως το φεστιβάλ τσίπουρου και κάστανου στη Ροδαυγή και γιορτή κρασιού στο Βαθύκαμπο στο Ζεύκι.

Στην ομιλία πήρε μέρος και ο Λεωνίδας Σπαής Πρόεδρος του ορειβατικού Συλλόγου ΠΕ Άρτας www.eosartas.gr ο οποίος μας ενημέρωσε για την έντονη δραστηριότητα του συλλόγου στο νομό μας και πως αυτή μπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού . Επίσης αναφέρθηκε στην έλλειψη σημαντικών υποδομών στα ορεινά χωριά της Άρτας η οποία έχει ως αποτέλεσμα την στασιμότητα της τουριστικής ανάπτυξης, όπως μεγάλες τουριστικές μονάδες, χιονοδρομικά ή άλλα αθλητικά κέντρα, οργανωμένες κατασκηνώσεις, μεγάλους χώρους μαζική εστίασης κλπ. Στο τέλος η Μαριάννα Παπαζώτου σύμβουλος επιχειρήσεων της e-leaders συμβουλευτική Ο.Ε www.e-leaders.gr μας ενημέρωσε για τα αναμενόμενα χρηματοδοτούμενα προγράμματα και την ίδρυση επιχειρήσεων.

Στην ημερίδα που έγινε στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων μίλησε ο Τρύφωνας Παπαιωάννου μέλος της ένωσης αγροτουρισμού Ηπείρου agroxenia.net ο οποίος παρουσίασε δείγματα απο την παραγωγή Μύρτιλλων www.blueberriesfarm.gr που καλλιεργεί στην Κυψέλη Άρτας τα οποία προωθεί συσκευασμένα, μαρμελάδα, μαρμελάδα με στέβια και φυσικό χυμό όλα απο την δική του παραγωγή καμωμένα! Ο Τρύφωνας αυτό που σύστησε στα νέα παιδιά είναι επιστροφή στον πρωτογενή τομέα και στη μεταποίηση ποιοτικών τροφών οι οποίες γίνονται πολύ ευκολότερα εξαγώγιμες. Ως εμπόδιο για τον αγροτουρισμό έθεσε το νομικό πλαίσιο το οποίο δεν έχει ακόμα πάρει ακόμα την τελική μορφή ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί με επιτυχία ο συγκεκριμένος τομέας.

Στο Σταυρό Θεοδωριάνων στέλεχος του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων  Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου  tzoumerka-park.gr μας ενημέρωσε για τη δράση του οργανισμού επίσης έγινε ενημέρωση για την καλλιέργεια αρωματικών φυτών και ειδικότερα για την καλλιέργεια τσαγιού απο ειδικό γεωπόνο. Όπως τόνισε ο ίδιος η ποικιλία τσαγιού των Τζουμέρκων είναι απο τις καλύτερες με έντονο άρωμα και θεραπευτικές ιδιότητες και μπορεί άνετα να καλλιεργηθεί και να αποφέρει κέρδος.

Η Αιμιλία Κοκκινέλη ενημέρωσε για τους κοινωνικούς συνεταιρισμούς οι οποίοι είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο κι έφερε κάποια παραδείγματα απο ορισμένους που ήδη λειτουργούν, όπως η ίδια είπε αυτοί οι συνεταιρισμοί μπορούν να λειτουργήσουν με 5-6 άτομα αρκεί το αποτέλεσμα τους να έχει και θετικό αποτέλεσμα στην κοινωνία.

Συμπερασματικά η δουλειά της Αναπτυξιακής Σύμπραξης ΑΡ.Τ.Τ.Α.Α. θεωρώ οτι είναι άψογα οργανωμένη σε επίπεδο έρευνας και παρουσίασης. Απογοητευτική ήταν η ανταπόκριση των αντιπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης ειδικά στον δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων όπου μένω αλλά δυστυχώς και των νέων ανθρώπων. Ήμασταν τρεις κι ο κούκος στην κυριολεξία. Μήπως τελικά πρέπει να αναλογιστούμε το μερίδιο ευθύνης που έχουμε όλοι οι πολίτες για την παρούσα κατάσταση και να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε οτι η ανάπτυξη μόνο απο εμάς τους ίδιους μπορεί να επιτευχθεί;

Μήπως οι τοπικοί άρχοντες πρέπει να αρχίσουν να παίρνουν πιο σοβαρά το ρόλο τους και να προσφέρουν ουσιαστική στήριξη στους νέους μέσω της σωστής προβολής των δυνατοτήτων ανάπτυξης του τόπου και κατ' επέκταση της προσωπικής τους ευημερίας; Μήπως να εγκαταλείψουμε, λέω μήπως, το όνειρο του βολέματος στο δημόσιο και να πάρουμε αυτή την πλούσια κληρονομιά σε πολιτιστικό και φυσικό περιβάλλον και να την μετατρέψουμε σε όπλο κατά της ανεργίας και της φτώχειας;

Από οτι φαίνεται ξεκάθαρα σε αυτές τις προσπάθειες θα πρέπει να συντονιστεί και ο κρατικός παράγοντας ο οποίος έχει πάρα πολύ δουλειά να κάνει μπροστά του όσον αφορά τα νομικά πλαίσια του αγροτουρισμού, των κοινωνικών συνεταιρισμών και πιστοποίησης επαγγελματιών ξεναγών-οδηγών έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η προσπάθεια ανάπτυξης στους τομείς του τουρισμού, της αγροτικής παραγωγής και της μεταποίησης.